Kış Uykusu Nedir? Kış uykusuna yatan hayvanlar ve uykusu kaçanlar
Kış Uykusu Nedir? Kışın uykusu kaçan hayvanlar | Kış uykusu, kelebeklerden yarasalara kadar birçok canlının yiyecek bulmak veya daha sıcak bir yere göç etmek zorunda kalmadan soğuk, karanlık kışlarda hayatta kalmalarının bir yoludur. Bunun yerine, enerji tasarrufu yapmak için metabolizmalarını geriye çevirirler.
Sıcak iklimlerdeki hayvanlar da aestivation adı verilen bir kış uykusuna yatar. Bu da benzer şekilde çalışır ve aşırı sıcaktan, kuraklıktan veya yiyecek eksikliğinden kurtulmalarını sağlar.
Kış uykusu sadece uyumaktan çok daha derindir. Türlere bağlı olarak, uzun, derin bilinçsizlikten hafif hareketsizlik hipnozuna kadar değişebilir.
Ancak hareketsiz hayvan avcılara ve öngörülemeyen iklime karşı savunmasız olduğu için kış uykusu bazı riskler taşır.
Kış Uykusu Nedir?
Hangi hayvanlar kış uykusuna yatar? Sincaplar, dormice, hamsterlar, kirpiler ve yarasalar gibi küçük memeliler. Ayrıca, birçok böcek, amfibi ve sürüngenler kış uykusuna yatarlar.
Sadece bir kuşun gerçek bir kış uykusu geçirdiği bilinmektedir: Bu Kuzey Amerika’nın ortak bir eksikliğidir. Bu güzel kamufle gece kuşu, İngiltere’de bulunan gecenin bir akrabasıdır ve kışın genellikle kayaların arasında kış uykusuna yatar. Oksijen alımını % 90 oranında azaltabilirken, vücut ısısı 5 °C’ye düşer ve yaşam belirtilerini zar zor hissedilir.
Sistem Nasıl çalışıyor?
Kış uykusuna yatan bir hayvanın metabolizması yavaşlar ve sıcaklığı düşer. Yani yer sincaplarında -2 ° C’ye düşebilir. Nefes almak yavaşlar ve yarasalarda kalp atış hızı dakikada 400’den 11 atıma düşebilir. Ahşap kurbağalar gibi bazı soğukkanlı hayvanlar, donmuş katı olarak hayatta kalmak için doğal antifrizler üretirler.
Nasıl hazırlanıyorlar? Memeliler yaz ve sonbaharda yoğun bir şekilde beslenirler ve kış boyunca kullanmak için yağ depolarlar.
Tehlikeler nelerdir? Hayvanlar kış uykusu sırasında yağ eksikliği, şiddetli hava koşulları veya erken uyanma nedeniyle ölebilirler.
Kış Uykusu Nedir? AESTIVATION
Aestivation nedir? Bu, kış uykusuna eşdeğer bir süreçtir. Ancak aşırı sıcaktan veya kuraklıktan kaçmaya çalışan sıcak iklimlerdeki hayvanlar için geçerlidir.
Hangi hayvanlar aestivate yapar? Akciğer balıkları, solucanlar, salyangozlar, amfibiler ve Nil timsahları da dahil olmak üzere sürüngenler gibi birçok karasal ve su hayvanı.
Nasıl çalışıyor? Çoğu hayvan kendilerini toprağa gömer, bu da onları sıcaktan korur. Burada, ıslak mevsimi veya daha soğuk sıcaklıkları beklerler. Bazı kara salyangozları, toprağın sıcağından kaçmak için ağaçlara tırmanır ve kurutulmuş mukus kullanarak kendilerini kabuklarına kapatırlar.
Tehlikeler nelerdir? Çok sayıda aestivating hayvan, uzun süreli kuraklık dönemlerinde yok olmaktadır.
TORPIDO
Torpido nedir? Bir hayvanın nefes alışı, kalp atışı, vücut ısısı ve metabolizması azaldığında meydana gelir. Genellikle bir günden az süren askıya alınmış yaşamın kısa bir kısmıdır.
Nasıl çalışıyor? Torpido kısa vadede enerji tasarrufu sağlar ve genellikle hayvanın soğuk geceler gibi kısa bir süre kötü koşullarda hayatta kalmasına yardımcı olur.
Torpidoya hangi hayvanlar girer? Sinek kuşları ve kurbağa ağızlı gibi kuşlar veya yarasalar gibi küçük memeliler her gün torpidoya girebilir.
Tehlikeler nelerdir? Torpido ile ilgili sorunlardan biri, hayvanların avcılara tepki veremeyecek kadar halsiz olmasıdır. Ve soğuk durumu alışılmadık derecede uzunsa, vücut ısısı çok fazla düşer ve hayvan ölebilir.
Kış Uykusu Nedir? Denning!
Denning nedir? Bu, hayvanın sersemlediğidir ancak kolayca uyanabildikleri ayılara özgü hafif bir uyuşukluk halidir.
Nasıl çalışıyor? Bir ayı kış uykusunda. vücut ısısından, sadece birkaç derece kaybeder. Ancak vücut ağırlığının yüzde 40’ına kadarını kaybeder. Çoğu uykucu hayvandan daha fazla. Şaşırtıcı bir şekilde, birçok dişi ayı doğum yapıyor ve denning yaparken bebeklerini emziriyor.
Nasıl hazırlanıyorlar? Ayılar, tüm kış sürecek yağ rezervleri oluşturmak için çok fazla yüksek enerjili yiyecek yerler.
Tehlikeler nelerdir? Ayılar hafif bir hava hareketinde sırasında kolayca uyandırılabilir. Ancak kışın geri kalanında hayatta kalmak için yeterli enerjiye sahip olmayabilirler.
Kış Uykusu Nedir? Sıradışı Uyuyanlar!
Aestivating primat
Madagaskar’ın cüce yağ kuyruklu lemur, uzun bir kurak mevsimde kuyruğundaki yağ rezervlerini kullanarak aestivate yapan bilinen tek primattır.
Kış uykusuna yatan bir kuş
Küçük bir gece uykusu türü olan bir halde kış uykusuna yattığı bilinen tek kuştur. Kıştan kaçmak için kendini kaya yığınlarının arasına gizler.
Uykuda bir balık
Antarktika morina Notothenia koriiceps metabolizmasını düşürerek bir uyku durumuna girebilir. Kanı ayrıca ‘antifriz’ içerir.
Kış Uykusu Nedir? Sinsi bir yılan
Erkek jartiyer yılanları, uyandıklarında dişilerle çiftleşmek için kış inlerinden ilk çıkanlardır. Bazı erkekler rakiplerini kandırmak için dişi feromonlar yayarlar.
Kış uykusu deyince aklımıza hemen ayılar gelir. Ama aklınıza ‘kışın dağlarda korkmadan rahat rahat gezeriz’ düşüncesi gelmesin! Artık işler öyle değil. Yaradılışa aykırı yaptığımız sapkın işler, küresel ısınma, bozduğumuz doğa dengesi sebebiyle kış uykusunda uykusu kaçanlar her yerde olabilir.
Şu başımıza musallat olan illet Korona virüsü ile doğa bizden hesap soruyor. Doğasını tahrip ettiğimiz bazı hayvanlarda artık rahat bir kuş uykusu çekemiyor.
KIŞ UYKUSUNA YATIP UYUYAMAYAN HAYVAN VAR MIDIR?
Normal şartlarda kış uykusuna yatan hayvanlar baharın gelişine kadar uzun uzun uyurlar fakat bazı hayvanların
kış uykusundan uyandıkları ya da uyandırıldıkları da olmuştur.
Kış uykusunda uykusu kaçanlar;
İklimsel değişiklikler, çevresel faktörler ve doğada yapılan gürültüler uyuyan bazı dostlarımızı uyandırabilir.
Bu ne gürültü? Rahat bırakın da uyuyalım lütfen!
Şehirdeki ayılar kışın da uyumaz!
Şehirdeki ayılar deyince aklıma Barış Manço’nun şarkısı geldi:)
Hadi Barış Monço’yu da analım!
A de bakayım “Aaaaaa”
Bir de Y de, “Yeeeeee”
Şimdi bir de “Iııııııı”.
Oku bakayım “AYI”
Oku bakayım “AYI”
Oku bakayım “AYI”…
