Falaka nedir? Osmanlıda neden yasaklandı?
Falaka nedir? Osmanlıda neden yasaklandı | Falaka bir kırbaçlama yöntemidir! Ayak kırbaçlama, falanga veya bastinado da denir. Bir kişinin çıplak ayaklarının tabanlarına bir sopa ile hızlıca vurularak acı ve aşağılama verme yöntemidir. Çoğu kırbaçlama türünün aksine, kurbanda gerçek yaralanmaya neden olmaktan daha çok acı vermek ve toplum içinde utandırıp küçük düşürerek aşağılamak amaçlanır. Darbeler genellikle hafif bir çubuk, düğümlü kordon veya kirpik ile sert bir şekilde yapılmaktadır.
Cezalı kişi yalınayak olmaya zorlanır ve ayak tabanları açıkta ve yukarıda bir konuma yerleştirilir. Dayak genellikle bast, bastım veya sopa gibi bir nesne ile gerçekleştirilir. Vuruşlar genellikle ayak kemerlerine yöneliktir ve belirli sayıda tekrarlanır.
Falaka nedir? Mekteplerde Falaka Yasağı;
Osmanlı Devleti’nde mektep ve ilim en çok üzerinde durulan konulardan biriydi. İnsanların rahatça eğitim almaları
için inşa edilen külliyelerin içerisine mektep veya medrese en evvela yapılan kurumlar arasındaydı. Peki okullarda falaka yasağı nedir?
Bu mekteplerde farklı dallarda kendini kanıtlamış hocalar talebelere hami olur, gereken bilgileri edinip , mezun olmaları için lazım gelen her şeyi yerine getirirlerdi.
Okullarda falaka yasağı;
Okumak şart.
Osmanlı mekteplerinde din ilimlerinden, fen bilimlerine, astronomiden felsefeye kadar birçok alanda ders verilirdi. Çok erken yaşlarda özellikle erkek çocuklar mekteplere gönderilir.
Hocalarına kayıtsız şartsız teslim edilirlerdi. Mektep hocaları; çocuklara karşı nasıl davranıyordu bilinmez ama azda olsa dayağın var olduğunu, Fatih Sultan Mehmet Han’ın şehzâdelik yıllarında başından geçen bir olaydan anlamaktayız.
Dayak Cennetten mi?
Menkıbeye göre Şehzâde Mehmed, Hocası Molla Gürani’yi dinlemeyip, derslerine riayet etmeyince, hocası o na elindeki sopayla iyi bir dayak atar. Bu olaydan sonra hocasından korkan Şehzâde Mehmed artık derslerine sıkı çalışır.
Mekteplerde dayak atıldığı gibi, yaramaz bir işte bulunan talebelere ceza olarak falaka çekildiğini arşiv belgelerinden anlamaktayız. Fakat bu tip olaylara Osmanlı 1880’li yıllarda bir son veriyor ve mekteplerde falaka ve dayak atılmasını yasaklıyor. 1883 yılında yayımlanan bir bildiri ile mekteplerdeki falaka ve kırbaçlar toplattırılıyor.
Neyse ki bu tarihte kaldı! Şimdi ki okullarda çocuklara dokunamazsınız bile! Ama bazen ‘dayak cennetten çıkmıştır’ sözünü haklı kılacak kadar yaramaz olur yavrucuklarımız!