Gıda Katkı Maddeleri Nelerdir? Sakıncaları var mı? Neler Yapmalıyız?

Gıda Katkı Maddeleri Nelerdir? Sakıncaları var mı? Neler Yapmalıyız | Besin katkı maddeleri hazırlanmış yiyeceklere ilave edilirler. Ancak amaç besin değerini artırmak değildir. Esas gaye, işlenme sırasında ortaya çıkan kayıpların az bir kısmını tekrar verebilmektir. Yani daha önemlisi hazır yiyeceğe, tüketicinin kabul etmeye yatkın olduğu kaliteyi, daha basit ve kolayca verme amacını taşır. Güvensiz Katkı Maddeleri ve Olası Riskleri, Orta Derecede Güvenli Katkı Maddeleri ve Olası Riskleri, Güvenli katkı maddelerini yazının devamında bulabilirsiniz.

Gıda Katkı Maddeleri Nelerdir? Zararları var mı?

Yetkili makamlar tarafından kullanılmalarına izin verilen besin katkı maddeleri gıdalarda uygun dozlarda kullanılmalıdır. Ayrıca bildiğimiz gibi belli bir dozda kullanıldığında faydalı olabilecek olan bir madde yüksek dozda kullanıldığında zehir etkisi yaratabilir. Yani gıda katkı maddeleri doğal veya sentetik olabilirler. Ayrıca isimlerinden doğal veya sentetik olduklarını ayırt etmek son derece zordur.

Gıdalarda E Kodu Nedir?

Uluslar arası standartlara uyum sağlamak amacıyla ve isimlerinin uzun olması nedeniyle bazı katkı maddeleri E kodu ile tanımlanırlar. Yani E kodu belli bir güvenilirlik araştırması yapıldıktan sonra verilen koddur. Ancak buna rağmen bazıları üzerinde halen tartışmalar vardır. Ayrıca bazı ülkelerde kullanımları yasaklanmıştır.

Aşağıda açılımlarını yaptığımız besin katkı maddelerinin E kodları yanlarına yazılmıştır.

Gıda Katkı Maddeleri, Nitrit ve Nitratlar (E250, E251):

Bazı et, tavuk, balık ve peynir ürünlerine ilave olunmaktadır. Ayrıca sosis, salam, sucuk ve benzeri ürünlerde pembe rengin muhafaza olunmasını ve gıda zehirlenmesi yapabilecek bakterilerin çoğalmasını önlemek amacıyla
katılırlar. Bunun yanında nitratların kendileri zehirli olmamalarına rağmen yiyecek maddesinin içinde bulunan aminler ile birleşerek kanserojen nitelikli nitrosamin bileşiklerine dönüşebilirler.

BHA ve BHT Antioksidanlar (E320):

Besinlerin raf ömrünü artırmak için kullanılır. Yani besinlerde bekleme nedeniyle oluşabilen, arzu edilmeyen koku, tat değişikliği, kararma, renk kaybı gibi istenmeyen olguları önler. Ayrıca Hayvansal yağ içeren ürünlerde
kullanılırlar.

BHA ile yüksek konsantrasyonlarda C vitaminin kombinasyonu, hücre yapısında ve DNA’da hasara yol açabilen serbest radikallerin oluşmasına neden olabilir.

MSG: Mono Sodyum Glutomat (E621):

Çin Restoranı Sendromu olarak ta bilinen bu lezzet verici kimyasal madde bazı kişilerde, uyuşukluk, soğuk terleme, baş ağrısı, çarpıntıya neden olabilir. Ayrıca hayvanlarda yapılan deneylerde obezite, beyin hasarı ve kemiklerde gelişim zafiyetine sebep olduğu ifade olunmaktadır.

Sulfitler (E220’den E228’e kadar):

Sülfitler dikkat olunması gereken tehlikeli katkı maddeleridir. Çürümeyi ve renk bozulmasını önlemek amacıyla kullanılan ve “sülfür dioksit, sodyum sülfit, sodyum-potasyum metabisulfit”gibi formlarda bulunan katkı maddeleri alerjik reaksiyonlara sebep olabilir. Ayrıca nefes alma zorluğu, kusma, ishal, karın ağrısı, baygınlık, kramp, bulantı ve Ürtiker ve astım tetiklemesine neden olabilirler.

Bir çok hazır yiyecek, örneğin; hazır çorbalar, kabuklu deniz hayvanları (dondurulmuş veya taze), sebzeler (taze kesilmiş, dondurulmuş, kurutulmuş veya konserve), kuru yemişler, patates (taze, soyulmuş, dondurulmuş veya konserve), paketlenmiş limon suyu, avokado sosu, bira, sirke, salata sosları, mısır şurubu… Ayrıca diğer hazır soslar sülfit içerebilirler.

Sülfitler ürünlerin taze görünmesini sağladıklarından, salata barları, taze sebze ve meyveler, deniz mahsülleri, pişirilmiş sebze yemekleri, pastacılık ürünleri gibi bir çok restoranın özel vitrinlerinde duran taze görünümlü yiyeceklerin içinde de olabilirler.

Gıda Katkı Maddeleri, Suni Renklendiriciler.

Hayvanlar üzerinde yapılan testlerde hemen hepsinin kanserojen nitelikte olduğu ifade olunmaktadır. Suni renklendiricilerin, BHT, BHA ve diğer suni tadlandırıcılarla beraber kullanılmaları halinde çocuklarda davranış bozukluklan ve hiperaktiviteye neden olabileceği ifade olunmaktadır.

E102 (Tartrazin, FD Yellow 5).

Sarı renkli gıda boyası olup, renkli içecekler, reçel, konserve, balık çorbası ve kuru yemişte kullanılabilir. Çocuklarda hiperaktivite, aspirine duyarlı kişilerde alerjik reaksiyonlar yaratabilir

E110 (Orange Yellow S, FD Yellow 6, Sunset Yellow): Sarı renkli gıda boyası olup, tatlı, dondurma, içecekler, balıkta kullanılabilir. Hazımsızlık, alerji nedeni olabilir.

E122 (Azorubine): Kırmızı renk verir, jöle, pasta, şekerlemelerde bulunabilir. Ayrıca alerjik astıma neden olabilir.

E123 (Amatranth): kırmızı renk verir, pasta, dondurma, ketçap, hazır çorbada kullanılabilir. Ayrıca egzema, hiperaktivite ve astım reaksiyonlan yapabilir.

E129 (Allurared):

Kırmızı gida boyasıdır. İçecek ve tatlı yiyeceklerde kullanılabilir. Bunun yanında fareler ile yapılan deneylerde kanser oluşumuna neden olduğu ifade olunmaktadır.

E951 (Aspartame): Suni tadlandırıcıdır. Kanser, migren, hiperaktivite ile bağlantısı olduğu ifade olunmaktadır

E954 (Saccharin): Suni tadlandırıcıdır. Böbrek ve mesane kanserine neden olabileceği ifade olunmaktadır.

Benzoatlar (E210’dan E219’a kadar): Astım, egzema, hiperaktivite, deri döküntüleri ve sinirsel bozukluklara neden olabileceği söylenen benzoatların ketçap, çeşitli soslar, meyve suları peynir, mayonez, reçel gibi gıda maddelerinde kullanıldığı ifade olunmaktadır.

Gıda Katkı Maddeleri, Hayvansal Katkı Maddeleri:

Hayvansal katkı maddelerinden bazıları bazı dinlerce yasaklanmış ürünleri içerebilirler. Ayrıca bitkisel veya sentetik oldukları kati olarak bilinmeyen hayvan menşeli katkı maddeleri domuz kaynaklı olabilir.

Aşağıda E numaraları verilen katkı maddeleri hem bitkisel hem sentetik hem de hayvansal olabilirler. Hayvan kaynaklı katkı maddesi içeren besin maddelerini tüketmek istemeyen kişiler tarafından incelendikten sonra kullanılmalıdır.

E101, E10la, E153, E203, E213, E227, E270, E282, E302, E322, E325, E326, E327, E333, E34 la, E341b, E341c, E404, E422, E430, E431, E433, E434, E435. Ve bunların yanında E436, E470, E471, E472c, E4726, E472c, E472d, E472e, E473, E474, E475, E476, E477. Ayrıca E478, E481, E482, E483, E491, E492, E493, E494, E495, E570, ES72, E627, E628, E629, EE630, E631, E632, E633, E634, E635, E640, E920, E1518
E120

(Karmin, Karminik Asit):

Doğal kırmızı gıda renklendiricisidir. Ayrıca etli bitkilerin farklı türlerinde yaşayan Dactylopius Coccus böceklerden ekstrakte edilir.

E441 (Jelatin ):

Kemik ve deri gibi hayvan yan ürünlerinden elde edilir. Ayrıca Domuz dahil bütün hayvan türlerinden üretilebilir.

E542 (Edible Bone Phoshate):

Hayvan kemiklerinden elde olunan topaklanmayı engelleyici katkı maddesidir.

Gıda Katkı Maddeleri, E631: (Sodyum Inosinat):

Ticari olarak etten veya balıktan (sardalyalardan) hazırlanır. Ayrıca başka birçok lezzetleri de arttırmaya yönelik önemli derecede katkı sağlarlar. Astımlı insanlar inosinatlardan uzak durmalıdır. Inosinatlar, pürinlere metabolize olurlar. Bu sebeple gut rahatsızlığı yaşayan insanlar da bunlardan uzak durmalıdır

E904 (Shellac): Hindistan’da çeşitli türdeki bitkilerden elde edilen doğal polimer.

E920 (L-cystein): Domuz dahil hayvan proteini ve tüyü dahil olmak üzere, proteinden üretilmiştir.

Tuz ve Şeker.

Hazır yiyeceklerin hemen hepsinde tuz ve şeker kullanılır. Hepimizin bildiği gibi fazla şeker ve tuz kullanılması insan sağlığına sayısız zararlar tevlit edebilecek nitelikte ürünlerdir.

Ürünlerin Ambalajları,

En büyük tehlike konserve kutularının “kurşun” içeren lehim malzemeleri ile lehimlenmeleridir. Yani Kurşun zehirlenmesi sonucunda yetişkinlerde ve çocuklarda kalıcı nörofizyolojik hasarlar davranış bozuklukları, hiperaktivite, dikkat bozukluğu. Ayrıca kanser, genetik bozukluk, doğum kusurları gibi çok ciddi sorunlara sebep olabileceği bilinmektedir.

Her ne kadar kurşunlu lehimler ile üretim artık pek yapılmamaktadır. Ancak konserve kutuları alınırken dikkat olunmalı ve lehimli kutular alınmamalıdır.

Güvenli katkı maddeleri,

Alginat ve Propylenglycolalginat.
Ayrıca Alfa Tocopherol(vitamin E).
Ascorbic Asit( vitamin C).
Beta Caroten.
Bunların yanında Kalsiyum ve Sodyum Propionat.
Kalsiyum ve Sodyum Lactylat.
Kasein ve Sodyum Kazein.
Ve ayrıca Sitrik Asit ve Sodyum Sitrat.
Ferros Gluconat.
Fumarik Asit.
Gelatin.
Ayrıca Glycerin.
Guar gum.
Kola da bu var. Yani Gum arabik.
Gum tragacanth.
Invert şeker.
Karaya.
Laktik asit.
Lecithin.
Mannitol.
Potasyum sorbat.
Ve buna sevindim, Sodyum benzoat.
Sorbik asit.
Sorbitol.
Ve son olarak Vanilya.

Orta Derecede Güvenli Katkı Maddeleri ve Olası Riskleri,

Suni lezzetlendiriciler: Hiperaktivite.
Carrageenan Ulseratif, Kolit yani kolon kanseri.
Misir surubu (deksroz); Diş çürümesi.
Ethylendiamin tetraacetat (EDTA): Bakır, demir ayrıca çinko eksikliği.
Green number 3: İdrar torbası.
Hepthylparaben: Doğum kusuru.
Modifiye Nişasta.
Monoglycerid ve diglycerid: Temel yağ asitlerini emebilir.
Fosfat: Kalsiyumu emebilir osteoporoz
Fosforik Asit.
Sodyum Carboxycellulose (CMC): Hayvanlarda kanserojen.
Yellow number 5: Hiperaktivite ayrıca aspirin alanlarda alerji.

Güvensiz Katkı Maddeleri ve Olası Riskler.

Aspartam: Bas ağrısı, baş dönmesi, denge sorunu, asabiyet. Ayrıca kusma, mide bulantısı, karın ağrısı, kramp, titreme, görme güçlüğü.
BHA (butylated hydroxyanisol): Gebe hayvanların yavrularında beyin enzimi değişikliği. Bunun yanında uyku hali, saldırganlık, refleks azalması, kilo kaybı.
BHT (butylated hydoxytoluen): BHA’da olduğu gibi.
Blue number 1: Kanserojen.
Brominated Vegatable Oil (BVO): Zehirli.
Citrus red number 2: Kanserojen, kromozom hasarı.
Mono sodyum glutamat (MSG): Alerji, baş ağrısı, deri kabarması, göğüs daralması, çarpıntı. Ayrıca mide bulantısı, astım atağı tetiklenmesi, denge bozukluğu.
Proyl gallat: BHA ve BHT olduğu gibi.
Kinin: Doğum hasarı. Red number : Hayvanlarda troid kanseri, kromozom hasarı. Red number 40: Hayvanlarda kanserojen
Sakarin: Hayvanlarda olası kanserojen
Tuz: Yüksek tansiyon.
Sodyum nitrit: Sindirim sistemi sorunlar,
Seker:
Sulfit: Astım,
TBHQ, Çocuklarda davranış bozukluğu.
Yello number 6: Hayvanlarda böbrek ve adrenal bezi kanseri. Ayrıca kromozom hasarı.

Ne yapmalı?

Bazı katkı maddeleri ve içerikler!

Himalayan Tuzu: Yani 84 mineral içeren sodyumu az tuz.
Guar Gum: Bunların yanında Hindistan’da yetişen bir tohumun toz haline getirilmiş şeklidir.
Beta-caroten: Havuç tan elde olunan A vitamini.
Alginat: Deniz yosunu.
Sitrik asit: Bunların yanında Limondan alınan C vitamini.
Pektin: Limon veya portakal kabuğu.
Lecithin: Yumurta, soya veya mısırdan yapılır.
Asetik asit: Sirke.
Agar-agar: Yani Deniz yosunu
Albümin: Ve Yumurta beyazı

Son Öneriler,

Yiyecek planlamanızı yaparken en önemli hedefinizin mümkün olduğunca en az miktarda toksik maddeyi vücudunuza almak olduğunu hatırdan çıkarmayın! Ayrıca aşağıdaki önerileri takip edebilirsiniz!

• Taze, ham veya evde pişirilmiş veya hazırlanmış sebze ve meyveler. Ayrıca serbest dolaşan tavukların yumurtalarını. Bunun yanında serbest dolaşan kanatlı ve çiftlik hayvanlarının etlerini yiyin!
• Tam tahıl ve tam bakliyat…
• Açık deniz balıklarını tercih edin!
• Bal veya agave gibi doğal tadlandırıcıları kullanın!
• Yağsız süt ve az yağlı peynir tüketin. Ayrıca bütün bunların mümkünse organik olarak yetiştirilenlerini tercih edin.
• Yağsız veya çok az yağlı ürünleri tercih edin bu sayede kalbinize yardımcı olacaksınız. Ayrıca kanserojen olan ve yağın içinde toplanan toksik böcek ilaçlarını da almamış olacaksınız.

Şunu anladım yaradılışa uygun yani doğal yaşarsanız mutlu ve huzurlu olursunuz!